Artykuły

Placebo, nocebo – wykorzystaj je dla swoich celów

6108962d-3550-4fc8-aadd-fe25ebfe0130

Placebo i nocebo to fenomeny działania ludzkiego umysłu, w których pomimo zastosowania substancji obojętnej, konsekwencje jej podania – biochemiczne, fizjologiczne, behawioralne, emocjonalne i kognitywne – są prawdziwe.

Badania w zakresie leczenia pozorowanego oraz choroby indukowanej to bogate źródło wiedzy na temat ludzkiego umysłu oraz zawiłości zjawisk psychosomatycznych.

Czym jest efekt placebo (łac. „będę się podobał”)? Mówiąc wprost, zachodzi on w momencie, gdy stan pacjenta ulega poprawie po przyjęciu środka obojętnego — czyli substancji o zerowym działaniu farmakologicznym. Reakcja ta nie została wywołana chemicznie, lecz stanowi wynik pozytywnego nastawienia do testowej terapii. Efekt placebo jest psychologicznym efektem polegającym na poprawie naszego samopoczucia, bądź ustąpieniu objawów, które nam dokuczały po podaniu leku, który nie zawierał substancji aktywnej. Przykładowo można podać komuś z powodu bólu głowy tabletkę zawierającą wyłącznie glukozę, i po przyjęciu tej tabletki dolegliwości bólowe naszego pacjenta ustępują.

Analogicznie: efekt nocebo polega na wystąpieniu negatywnych konsekwencji (w wymiarze biochemicznym, fizjologicznym, behawioralnym, emocjonalnym i kognitywnym) w następstwie podania obojętnego środka. Pesymistyczne nastawienie pacjenta (jak choćby świadomość, że zaaplikowany lek może wywołać nieprzyjemne i niepożądane, a nawet szkodliwe skutki), uprzedzenia i przekonania mogą być przyczyną negatywnej reakcji organizmu, a tym samym pogorszenia stanu zdrowia lub wolniejszej rekonwalescencji. Co to oznacza z punktu leczenia lub terapii? Ewentualność wystąpienia negatywnych konsekwencji spowodowanych nastawieniem pacjenta może prowadzić do pewnego rodzaju dylematów podczas prowadzenia terapii. Wiedza i nastawienie osoby poddawanej leczeniu o potencjalnych ryzykach i skutkach ubocznych może mieć wymierny wpływ na skuteczność aplikowanych metod.

Nasza psychika wpływa w ogromnie silny sposób na funkcjonowanie naszego organizmu. To somatyzacja naszych przekonań, emocji i naszych lęków. Wpływ naszych emocji może być czasami korzystny – nazywamy to wtedy efektem placebo. Pamiętajcie jednak, że niedoceniany jest wpływ niekorzystny naszych emocji na występowanie różnego rodzaju objawów i naszych dolegliwości i ten efekt nazywamy efektem nocebo.

  1. Medycyna udowadnia, że czasem lepiej jest się dać oszukać – substancja obojętna, stosowana z odpowiednim nastawieniem może być równie skuteczna jak niektóre terapie, a jest o wiele tańsza i pozbawiona efektów ubocznych.
  2. Efekt placebo wzmacnia się, gdy substancję obojętną poda lekarz, nie zaś pielęgniarka.
  3. Efekt nocebo zachodzi, gdy pojawiają się szkodliwe objawy w czasie leczenia pozornego.
  4. Należy też uwzględnić znaczenie zmiennych poznawczych: spostrzeganie, przekonania i oczekiwania. Człowiek ma tendencję do zachowania zgodności pomiędzy swoimi przekonaniami, a swoim zachowaniem i przeżywaniem. Oczekiwania kształtują się na bazie naszych dotychczasowych doświadczeń, przeżyć i wzorców. Ponieważ w powszechnej świadomości funkcjonuje przekonanie, że leki podawane w iniekcji, są „ważniejsze” i skuteczniejsze, to i efekt placebo związany z tą formą leku będzie wyrażony silniej niż dla kropli lub tabletek. Kolor tych ostatnich również ma duże znaczenie. Jeśli są różowe lub białe, będą silniej oddziaływały np. w chorobach układu krążenia. Podczas gdy zielone i niebieskie w bezsenności i zaburzeniach lękowych. Istotna jest także wielkość tabletki. Nawet gdy zawartość substancji czynnej w leku jest niewielka, to tabletki powinny być średniej wielkości.

Jaki wynika z tego wniosek praktyczny? … Twoje nastawienie może być/jest najskuteczniejszym lekarstwem. Efekt placebo-nocebo nie są przejawami jakiejś histerii czy oszustwa. Są dowodem na to, że każdy z nas ma naturalny mechanizm samoregulacji czy samouzdrawiania. Ty tworzysz siebie: stan zdrowia, powodzenie lub jego brak w powrocie do zdrowia, w leczeniu, w terapii. Powiązania psycho-somatyczne są niezwykle istotne. Swoim nastawieniem do terapii i do swojej „uleczalności” lub „nieuleczalności” możesz bojkotować pracę najlepszego lekarza czy terapeuty lub doświadczyć niezwykle pozytywnego przebiegu procesu zdrowienia. Możesz nie mieć fachowej wiedzy na temat procesu leczenia czy terapii. Ale to Twoją odpowiedzialnością za pozytywny przebieg leczenia, terapii jest wręcz Twoje postanowienie, że będziesz zdrowy. Ale to już temat na inny artykuł 😊….

Efekt placebo/nocebo przekłada się na każdą dziedzinę życia.

Brak produktów w koszyku.